تاریخچه شهرداری

خلاصه ای از تاریخچه  شهرداری و اهداف آن 

در اواخر قرن سوم (هـ . ق) به منظور انجام و اداره امور شهري دايره احتسابيه با دو شعبه احتساب و تنظيف تشكيل شد. اما سازمان شهرداري با مفهوم امروزي از زمان تشكيل حكومت مشروطه (دوران قاجار) با تصويب قانون بلديه مصوب 20  ربيع الثاني  1325 (هـ . ق)(1286 ش) پا به عرصه وجود نهاد.

اين قانون در 5 فصل و 108 ماده تنظيم و تصويب شده بود. در فصل چهارم، چگونگي سازمان بلديه، تقسيم كار، وظايف و حدود اختيارات اعضاي انجمن و واحدهاي سازماني تابعه، نحوه اعمال نظارت و مداخله حاكم را در امور بلديه تعيين نموده بود.  در ماده 93 آن بر لزوم و وجود شخصي به عنوان كلانتر (شهردار)، كه اداره امور بلديه را به عهده بگيرد اشاره شده است.

با نسخ قانون مذكور در سال 1309 هـ.ش قانون ديگري با ضوابط جديد و متناسب با افزايش اعتبارات و امكانات مالي شهرداري ها تصويب شد.  وزارت كشور، سرپرستي ادارات بلديه را بر عهده گرفت. در سال 1312 (هـ.ش) وزارت كشور براي اينكه اصلاحات شهري به خوبي انجام شود.

كليه امور فني و شهرسازي شهرها زيرنظر مهندسين مجرب و با برنامه صحيح انجام گيرد. با تقديم لايحه اي به مجلس شوراي ملي موجبات تشكيل اداره كل فني را در وزارتخانه فراهم نمود. و بعد از سال 1320 هـ .ش اداره مزبور به اداره كل امور شهرداريها تبديل گرديد. سپس بر اساس قانون 1328 (هـ . ش) با اعطاي اختياراتي به انجمن شهر، از نظر سياسي و اجتماعي تحولاتي در وضع شهرها بوجود آمد.

به دنبال گسترش شهرها و افزايش جمعيت و به تبع آن تنوع احتياجات شهروندان، وظايف و فعاليت شهرداري ها  گسترش بيشتري يافت. به گونه اي كه امروزه از شهرداري ها به عنوان بزرگترين و متنوع ترين سازمان خدماتي شهري نام مي برند.

شايان ذكر است نخستين شهرداري در ايران در سال 1286 (هـ . ش) در تهران تأسيس گرديده.  در مجموع تا پيش از انقلاب اسلامي تعداد 453 شهرداري در كشور تأسيس گرديد.  بيشترين تعداد شهرداري، در استانهاي اصفهان و مازندران (هر كدام 46 شهرداري) و كمترين تعداد شهرداري در استان كهكيلويه و بوير احمد (4 شهرداري) وجود داشت.

شهرداري از نظر لغوي از دو كلمه «شهر» و «داري» تشكيل گرديده است. «داري» به معني اداره و مديريت «شهر» است. پس از 1362 به جايي كه داراي شهرداري باشد اطلاق مي گرديد. بنابراين از نظر لغوي شهرداري را مي توان سازمان اداره شهر دانست. در اصطلاح، شهرداري به واحدي گفته مي شود كه به منظور اداره امور محلي و ارائه خدمات عمومي موردنياز شهروندان در يك مركز جمعيتي با خصايص شهري تشكيل مي شود.

شهرداري ها بر اساس مديريت شهري، ارائه خدمات و رفع نيازمنديهاي شهروندان تشكيل شده اند است.  از آنجا كه شهروندان و ساكنان هر محل بيش از سايرين، امكان تشخيص و درك نيازها، امكانات و احتياجات آن شهر يا محل را دارند. لذا مي بايست با مشاركت يكديگر و با انتخاب فرد يا افرادي كه مسئوليت رفع اين نيازها را بر عهده مي گيرد به تأسيس شهرداري اقدام نمايند.

واژه «شهرداری» از واژه‌هایی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را وضع كرده است.  آنچه که امروز به نام و نشانِ شهرداری می‌بینیم و می‌شنویم، در روزگار پیشین با نام «بلديه» شناخته مي‌شده است.

در سال ۱۲۸۳ ه‍. ش، قانون بلدیه در مجلس شورای ملی تصویب شد. پیش از تشکیل بلدیه، مردم هر شهر طبق آداب و رسوم بدون مداخله‌ی حکومت، خدمات شهری را انجام می‌دادند. پس از پیروزی مشروطه، مشکلات مختلفی در اداره امور شهرها ایجاد شد.

این مشکلات در زمینه‌هایی مانند بهداشت شهری و آب رسانی وجود داشت. همه این مشکلات موجب شد نمایندگان مجلس اول در صدد تدوین زمینه‌هایی برای بهداشت شهرها برآیند. که منجر به تدوین اولین قانون شهرداری‌ها تحت عنوان «قانون بلدیه» در ۱۹ خرداد ۱۲۸۶ شمسی شد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

یک + دوازده =

فهرست